ای انسان
هستی، دارای حقیقتی در پس ظاهر خویش است
اگر از سراب اطراف خود چشم بپوشی، آن حقیقت را خواهی دید
مرگ نوعی چشم پوشی اجباری است!
اما بنگر چقدر خود را برای مواجهه با آن حقیقت آماده ساخته ای؟!
مراقب باش!
برخی چنان چشم حقیقت بین خود را بسته اند، که حتی پس از مرگ هم گشوده نخواهد شد!
«و هر که در این دنیا نابینا باشد، در آخرت نیز نابینا و گمراه تر است»
مرگ چیزی نیست جز قطع تعلقات انسان از عالم ماده
فرقی نمیکند که این انقطاع چگونه صورت پذیرد
مرگ، ممکن است با جدا شدن همیشگی روح از بدن، حاصل شود
و ممکن است با قطع تعلق انسان از دنیا در زمان حیاتش باشد
در این صورت در حالی که فرد زنده است، مرگش نیز فرا رسیده!
این انقطاع، با اراده خود او و با زحمت زیاد حاصل میشود
او با اختیار خود مرده
و این را «مرگ اختیاری» گویند
پس از مرگ روانه قبر میشوی
و قبر نه آن حفره است که جسد تو را در آن میگذارند و خرواری خاک نثارش میکنند
قبر عالمی است میان دنیا و آخرت
قبر مرحله ایست که تو تا روز قیامت در آن باقی میمانی
قبر همان برزخ و از سنخ عالم مثال است
به محض وفات، وارد عالم جدیدی میشوی؛ این چندان ارتباط به دفن تو ندارد!
و تو در آن عالم، اعمال خویش را مشاهده خواهی کرد و قدری از تلخ و شیرین آن را خواهی چشید
بس نامور به زیر زمین دفن کرده اند
کز هستیش به روی زمین بر نشان نماند
وان پیر لاشه را که سپردند زیر گل
خاکش چنان بخورد کزو استخوان نماد
زنده است نام فرّخ نوشینروان به خیر
گرچه بسی گذشت که نوشینروان نماند
خیری کن ای فلان و غنیمت شمار عمر
زان پیشتر که بانگ برآید «فلان» نماند
سعدی